Luật An ninh mạng bảo vệ quyền con người trên không gian mạng

Theo giải trình của Ban soạn thảo, nội dung của Luật An ninh mạng phù hợp với tinh thần của Hiến chương Liên hợp quốc, Tuyên ngôn về quyền con người của Đại hội đồng Liên hợp quốc (1948), Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị năm 1966, và các văn bản khác có liên quan, phù hợp với Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự Việt Nam. Các quy định của Luật An ninh mạng trực tiếp bảo vệ 05 quyền con người, cụ thể:

Quyền sống, quyền tự do và an ninh cá nhân; quyền bình đẳng trước pháp luật và được pháp luật bảo vệ; Quyền không bị can thiệp vào đời tư, gia đình, chỗ ở hoặc thư tín; Quyền không bị xâm hại danh dự hay uy tín cá nhân; Quyền tự do tư tưởng, tín ngưỡng và tôn giáo của công dân; Quyền tự do ngôn luận, tự do biểu đạt của công dân. Đồng thời, những quy định của Luật An ninh mạng còn tạo cơ sở để giúp các cơ quan chức năng thực hiện các hoạt động phòng ngừa và xử lý các hành vi sử dụng không gian mạng xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Điều 8 Luật an ninh mạng đã liệt kê cụ thể, rõ ràng các hành vi bị nghiêm cấm về an ninh mạng, trong đó có những hành vi xâm phạm đến quyền con người, bao gồm một số hành vi sau:

Một là, sử dụng không gian mạng để thực hiện hành vi: Tổ chức, hoạt động, câu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt, lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;Xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc;Thông tin sai sự thật gây hoang mang trong Nhân dân, gây thiệt hại cho hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác;Hoạt động mại dâm, tệ nạn xã hội, mua bán người; đăng tải thông tin dâm ô, đồi trụy, tội ác; phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng;Xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội.

Hai là, sản xuất, đưa vào sử dụng công cụ, phương tiện, phần mềm hoặc có hành vi cản trở, gây rối loạn hoạt động của mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, phương tiện điện tử; phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, phương tiện điện tử; xâm nhập trái phép vào mạng viễn thông, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu, phương tiện điện tử của người khác.

Ba là, lợi dụng hoặc lạm dụng hoạt động bảo vệ an ninh mạng để xâm phạm chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc để trục lợi.

Như vậy, những hành vi mang tính xâm phạm đến các quyền con người như: Quyền sống, quyền tự do và an ninh cá nhân; can thiệp vào đời tư, gia đình, chỗ ở hoặc thư tín; xâm hại danh dự hay uy tín cá nhân; xâm hại đến quyền tự do tư tưởng, tín ngưỡng và tôn giáo của công dân… đều bị Luật An ninh mạng nghiêm cấm. Đồng thời, Luật An ninh mạng không có những quy định mang tính cấm đoán các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài như: Facebook, Google…; Không cấm công dân tham gia hoạt động trên không gian mạng hoặc truy cập, sử dụng thông tin trên không gian mạng… Tuy nhiên, trong trường hợp các cá nhân, tổ chức sử dụng không gian mạng để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật thì sẽ bị xử lý.

Việc xử lý vi phạm pháp luật về an ninh mạng được thực hiện dựa trên quy định tại Điều 9 Luật An ninh mạng. Theo đó, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà người vi phạm có thể bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Xét về quyền con người, quyền và lợi ích cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, Luật An ninh mạng hoàn toàn không có bất cứ hạn chế, vi phạm nào đối với quyền và lợi ích hợp pháp của các đối tượng này. Trái lại, Luật An ninh mạng là công cụ pháp lý hữu hiệu nhằm bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp để người dân và doanh nghiệp thoát khỏi tình trạng bị “ô nhiễm” thông tin như bảo đảm không khí, nước uống và thực phẩm sạch cho sức khỏe con người.

Có thể nói, chưa có luật nào đưa ra nhiều quy định bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trên không gian mạng như Luật An ninh mạng và chưa bao giờ quyền trẻ em trên không gian mạng lại được bảo vệ như vậy.

Mặc dù lợi ích, sự cần thiết của việc ban hành Luật An ninh mạng tại Việt Nam là điều không thể phủ nhận được. Tuy nhiên, chính sự ra đời và chế tài áp dụng của Luật An ninh mạng cũng chính là rào cản cho hoạt động lợi dụng không gian mạng chống Đảng, Nhà nước của nhiều phần tử chống đối. Bọn chúng xuyên tạc và cho rằng hoạt động xử lý tin giả, thông tin sai sự thật, thông tin xấu độc là vi phạm quyền con người, quyền tự do ngôn luận. Vì vậy, chúng bày ra nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt để vu khống, xuyên tạc tính chất ưu việt của Luật An ninh mạng, kích động, kêu gọi người dân xuống đường biểu tình phản đối Quốc hội thông qua Luật An ninh mạng với các luận điệu bịa đặt như: Luật An ninh mạng đang “chống lại loài người”, “bịt miệng dân chủ”, “đàn áp bất đồng chính kiến”, “tạo rào cản kinh doanh”, “tăng chi phí cho doanh nghiệp”, “thêm giấy phép con”, “lạm quyền”, “cấm sử dụng Facebook, Google”[9]… Khi nghiên cứu, nhận thức rõ về Luật An ninh mạng, có thể khẳng định: “Hoàn toàn không có chuyện Luật An ninh mạng xâm phạm quyền riêng tư, quyền tự do ngôn luận và quyền sử dụng Internet”. Chúng ta thấy rõ Luật An ninh mạng không có những quy định nêu trên, không tạo rào cản, không tăng thủ tục hành chính, không cấp giấy phép con và không cản trở hoạt động bình thường, đúng luật của các tổ chức, cá nhân mà trái lại Luật đang bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trên không gian mạng.

Như vậy, những quy định hạn chế quyền nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự công cộng và quyền cá nhân được quy định trong Luật An ninh mạng là hoàn toàn tương thích với luật quốc tế về quyền con người.[11]Sự phản ứng tiêu cực về Luật An ninh mạng của những đối tượng xấu là điều dễ hiểu. Bởi vì, với các thế lực thù địch, những phần tử cơ hội chính trị, chống chế độ, chống Nhà nước ta thì đây là công cụ pháp lý, tước đi vũ khí quan trọng mà chúng có thể sử dụng để thực hiện mục tiêu chống phá, lật đổ, chuyển hóa chế độ ta sang con đường “dân chủ”, “nhân quyền” ngoại nhập. Ngược lại, đối với Nhà nước và nhân dân ta, việc ban hành và thực hiện nghiêm Luật An ninh mạng là một trong những bảo đảm quan trọng và là biện pháp hữu hiệu để bảo đảm quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Đây chính là vũ khí pháp lý để ngăn chặn, xử lý những hành vi lợi dụng, xâm hại nhằm bảo vệ An ninh quốc gia, trật tự và an toàn xã hội, quyền con người, quyền công dân.

Có thể chắc chắn một điều rằng, điều kiện tiên quyết để quyền con người được bảo vệ là cần có một môi trường hòa bình, ổn định, tự do và bình đẳng. Nói cách khác đó phải là một đất nước không có chiến tranh, không có xung đột sắc tộc, xung đột tôn giáo và xung đột chính trị. Chúng ta thấy rất rõ hệ quả của các quốc gia chịu ảnh hưởng của phong trào “Mùa xuân Ả rập”, như: Tunisia, Ai Cập, Syria, Iraq, Libya… Cái mà họ mong muốn khi đó là dân chủ, nhân quyền và cuộc sống ấm no cho người dân. Nhưng kết cục thực tế lại là chiến tranh, sự đổ nát, nạn đói khát, cướp bóc, chết chóc và đau thương khiến hàng chục nghìn người phải rời bỏ quê hương đi lánh nạn, tạo thành làn sóng di cư ồ ạt sang các nước châu Âu và các quốc gia khác. Do đó, lực lượng Công an nói chung và lực lượng An ninh nói chung cần phải làm tốt công tác tuyên truyền, vận động quần chúng, giúp cho quần chúng nhân dân hiểu về vị trí, vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết của Luật An ninh mạng đối với việc bảo vệ An ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trên không gian mạng. Từ đó có ý thức tỉnh táo, nhận diện đúng, để loại trừ những quan điểm thù địch, sai trái, ủng hộ để bảo đảm Luật An ninh mạng được thực thi có hiệu quả./.