Báo cáo "Chỉ số Xu hướng Công việc 2025" do Microsoft công bố cho thấy, các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ nhanh nhạy nắm bắt công nghệ mà còn đang định hình lại cách tổ chức và vận hành doanh nghiệp thông qua các mô hình tổ chức mới như "Doanh nghiệp Tiên phong" (Frontier Firm).

Kết quả khảo sát được thực hiện trên 31.000 người lao động tri thức tại 31 quốc gia, trong đó có 1.000 người tại Việt Nam (vào tháng 2 và 3 của năm 2025).

Khảo sát cho thấy, 95% lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam tự tin đưa các tác nhân AI (AI Agent) vào nhóm làm việc trong vòng 12 đến 18 tháng tới - thuộc nhóm cao nhất thế giới. Ngoài ra, 91% cho biết đang cân nhắc tuyển dụng các vị trí chuyên trách về AI, so với mức trung bình toàn cầu là 78%. Ngoài ra, khảo sát cũng nhận thấy các công ty khởi nghiệp AI đang phát triển nhanh chóng, với tốc độ tuyển dụng gấp đôi các doanh nghiệp công nghệ lớn.

Điều này cho thấy mức độ sẵn sàng cao trong việc tích hợp AI vào hoạt động vận hành, không chỉ ở cấp độ công nghệ mà còn trong chiến lược nhân sự. Trong khi 38% lãnh đạo Việt Nam đang cân nhắc cắt giảm nhân lực, cũng có đến 91% dự định mở thêm các vị trí liên quan đến AI như chuyên gia tác nhân AI, chuyên viên AI hay quản lý lực lượng lao động AI.

Kết quả khảo sát cũng chỉ ra rằng, việc các nước châu Á – Thái Bình Dương như Việt Nam sớm đón đầu làn sóng tác nhân AI sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh rõ rệt trong thập kỷ tới.

Báo cáo năm nay lần đầu tiên giới thiệu mô hình Frontier Firm - doanh nghiệp được xây dựng xoay quanh "trí tuệ theo yêu cầu (intelligence on tap)", nơi các đội ngũ kết hợp giữa con người và tác nhân AI cùng làm việc, và mỗi nhân viên trở thành một "chủ quản tác nhân".

Các doanh nghiệp nhưVietnam Airlines, VietinBank hay VinBrain được Microsoft liệt kê là những ví dụ tiêu biểu của mô hình này tại Việt Nam. Trong khi chỉ 37% nhân viên toàn cầu cho biết công ty của họ đang phát triển nhanh, thì tại các doanh nghiệp tiên phong Việt Nam, con số này gấp đôi.

Theo Microsoft, việc hình thành một doanh nghiệp tiên phong trải qua ba giai đoạn. Đầu tiên, mỗi nhân viên có một trợ lý AI hỗ trợ công việc nhanh hơn, thông minh hơn. Giai đoạn hai, các tác nhân tham gia đội nhóm như các "đồng nghiệp số", đảm hiệm những tác vụ cụ thể dưới sự hướng dẫn của con người. Giai đoạn ba là con người định hướng và kiểm tra khi cần, trong khi các tác nhân vận hành các quy trình kinh doanh và công việc. Microsoft cũng chỉ ra rằng 65% lãnh đạo Việt Nam đã sử dụng AI để tự động hoá hoàn toàn một số quy trình - cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu là 46%. Các lĩnh vực ưu tiên gồm: dịch vụ khách hàng, tiếp thị và phát triển sản phẩm.

Để tối ưu hóa tác động của đội ngũ kết hợp giữa con người và tác nhân, các tổ chức sẽ phải cân nhắc đến một chỉ số mới: tỷ lệ giữa con người và tác nhân. Câu hỏi quan trọng đặt ra là, cần bao nhiêu tác nhân để đảm nhiệm một nhiệm vụ cụ thể, và cần bao nhiêu con người để hướng dẫn, kiểm soát các tác nhân đó?

Báo cáo cho biết, các nhà lãnh đạo tại Việt Nam được khảo sát mong đợi nhóm của họ sẽ đào tạo (54%) và quản lý (48%) các tác nhân trong vòng 5 năm (con số này lần lượt là 41% và 36% trên toàn cầu).

Kỷ nguyên AI đang tạo ra hàng loạt vị trí nghề nghiệp mới, tương tự như sự bùng nổ của các công việc tri thức thời Internet. Tại Việt Nam, các vai trò mới nổi bật bao gồm: Chuyên viên đào tạo AI (AI Trainer); Chuyên gia dữ liệu và tác nhân AI; Chiến lược gia AI trong marketing, tài chính, chăm sóc khách hàng; Nhà phân tích tỷ suất hoàn vốn đầu tư cho AI (AI ROI Analyst).

Bên cạnh đó, các kỹ năng hàng đầu trong thời đại mới được khuyến nghị gồm: hiểu biết nền tảng về AI, khả năng giải quyết xung đột, tư duy sáng tạo, thích ứng linh hoạt và tối ưu hóa quy trình.

Theo ước tính của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), đến năm 2040, AI có thể đóng góp từ 120 đến 130 tỷ USD vào tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Trong đó, 45–55 tỷ USD từ nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm và dịch vụ ứng dụng AI và 60–75 tỷ USD từ việc tăng năng suất, tiết kiệm chi phí nhờ tự động hóa và phân tích dự báo.